Azerbaycan’dan Türkiye’ye dönen Türk Hava Kuvvetleri’ne ait C-130 kargo uçağının Gürcistan’ın Sighnaghi bölgesinde düşmesiyle 20 askerimiz şehit oldu.

Uçak havada parçalandı iddiası!

Resmî kaza-kırım çalışmaları sürerken tartışma sadece teknik arızayla sınırlı kalmıyor; uzmanlar enkazın dağılımı, hava koşulları, metal yorgunluğu ile dış müdahale-sabotaj ihtimallerini bir arada değerlendiriyor. Kara kutu ve kule kayıtları ile telsiz görüşmeleri çözüldükçe kazanın oluş şekline dair soruların yanıtlanması bekleniyor. Kazaya ilişkin çarpıcı bir değerlendirme ise Pilot-elektronik mühendisi Ahmet İzgi’den A Haber yayınında geldi. İzgi, uçağın yapısı, enkaz dağılımı ve iletişim kayıtlarının önemine dair görüşlerini paylaştı.

UÇAĞIN YAŞI VE BAKIM TARTIŞMASI: “YAŞA TAKILMAYIZ”

Ahmet İzgi, uçağın yaşı üzerinden yapılan eleştirilere mesafeli yaklaşarak, “Uçaklarda biz çok yaşa takılmayız. Periyodik bakımları ve zamanı geldiğinde değişen parçaları olması sebebiyle çok yaşa takılmayız.” dedi. İzgi, motorların zaman içinde değiştiğini; geriye alüminyum bir gövde kaldığını belirterek, “Yaşından kaynaklanan bir sorunun uçağın kuyruğunu koparacağını düşünmüyorum” şeklinde konuştu.

ENKAZ DAĞILIMI KAZAYA İLİŞKİN NE ANLATIYOR?

İzgi, sahadaki enkaz dağılımı ölçütlerine dikkat çekerek A Haber muhabirinin” enkazın 700 metre civarında olduğu anonsunu hatırlattı ve bunun parçaların geniş bir alana yayıldığını gösterdiğini söyledi. İzgi’nin değerlendirmesi şu şekilde oldu: “1500 metrelik bir çap içerisinde uçağın parçalarının dağıldığı, hatta 2-2,5 km’lik bir çap diyebiliriz.”

Bu dağılımın, uçağın yerden 7–8 km (yaklaşık 24 bin fit) civarında bir olayla karşılaşıp havada parçalandığına işaret ettiğini savunan İzgi, eğer uçak mecburi iniş ya da iniş anında kaza kırıma uğramış olsaydı —örneğin Isparta Atlasjet veya Diyarbakır vakalarında olduğu gibi— parçaların daha yakın mesafede bulunacağını vurguladı.

(Fotoğraf: Reuters)

HAVADA ANİ BİR MÜDAHALE Mİ GERÇEKLEŞTİ?

İzgi, enkaz dağılımı ve benzer vakalar üzerinden değerlendirmesini genişletti ve İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin helikopter kazası örneğini anımsatarak, “Helikopterde parçalar 20–25 metrelik bir çap içinde bulunuyordu; burada ise parçalar kilometrelerce yayıldı. Bu, havada bir şeye maruz kalıp parçalandığı izlenimini veriyor” dedi. İzgi, Gürcistan sınırına girdikten kısa süre sonra, yaklaşık 7–8 km irtifada uçağa bir zarar gelmiş olabileceğini ifade etti.

(Fotoğraf: Reuters)

İLETİŞİM KAYITLARI VE ACİL DURUM SÜRESİ: NEDEN TELSİZ ÇAĞRISI YOK?

Kara kutu ve telsiz görüşmelerinin belirleyici olacağını söyleyen İzgi, pilotların acil durum anında haber verme imkânlarının bulunduğunu hatırlatarak “Bu uçağın 4 motoru var; motorların aniden sustuğunu düşünelim… Uçak, o irtifada yere yaklaşıncaya kadar 3,5–5 dakika kadar uçabilir — bu acil durum sinyali göndermek için yeterli bir süre.” şeklinde konuştu.

Ayrıca telsizlerin çalışmadığı senaryosunda bile pilotların ellerinin altında yedek el telsizleri bulunduğunu, bunlarla iletişim kurulup durum deklare edilebileceğini belirten İzgi, bu nedenle telsiz/kule görüşmelerinin (Tiflis ve Gence kuleleri) deşifresinin önemine vurgu yaptı ve “Tiflis ve Gence kuleyle yapılan telsiz görüşmeleri deşifre edilecek. Ne konuştukları ortaya çıkacak.” dedi.

C-130 uçağı

“C-130 DÜNYADAKİ EN İYİ KARGO UÇAKLARINDAN”

Ahmet İzgi, C-130 (Charlie 130) tipi kargo uçaklarının gücünden bahsederek tasarım kaynaklı bir arızanın bu olayın temel nedeni olmadığını savundu ve şunları söyledi:

“Charlie 130 dünyadaki en iyi kargo uçaklarından. Tarihinde iniş anında pist kaydırma gibi kazalar olsa da bunlar uçağın tasarımından kaynaklanmaz”

“OLAY ÇOK HIZLI GERÇEKLEŞMİŞ OLABİLİR”

İzgi, olayın çok hızlı gerçekleşebileceğini ve 24 bin fit civarında uçağın başına gelen bir şeyin mürettebatın müdahale süresini kısıtladığını belirtti.

KAZA SORUŞTURMASINDA BUNDAN SONRAKİ SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Kara kutunun açılması ve deşifresinin çok önemli olduğunu vurgulayan İzgi, teknik gerekçelerle kara kutunun büyük olasılıkla üretici fabrikadaki yetkili merkezde çözüleceğini söyleyerek bunun birkaç ay sürebileceğini ama yine de daha kısa bir zaman zarfında önemli verilerin elde edilebileceğini düşündüğünü aktardı ve şunları söyledi:

“Kara kutunun deşifre edilmesi için büyük ihtimalle ABD’deki fabrikaya gider ve orada açılır. O birkaç ayı bulabilir ama benim tahminim 3–4 gün içerisinde kazanın oluş şekliyle ilişkin yeterli bilgiye erişeceğimizi düşünüyorum.”